درمان های غیر دارویی اعتیاد

مروزه مشکلات مربوط به مواد غیر مجاز یا مصرف غیردرمانی داروهای مجاز، از قبیل سوء مصرف و اعتیاد یکی از بزرگترین معضلات بهداشتی ، و اختصاصا ًروانپزشکی ، در تمام دنیاست. دولت ها و سازمان های مرتبط با سلامت روان دائماً در حال تحقیق و برنامه ریزی روش هایی جهت پیشگیری از ابتلاء مردم به این دسته اختلالات روانپزشکی، طراحی روش های درمان مؤثر مبتلایان ، و کمک به بازتوانی افراد درمان شده و بازگشت آنها به زندگی عادی و مولد هستند؛ به این خاط که سوء مصرف مواد بار سلامتی ، روانی و اقتصادی زیادی بر فرد مصرف کننده ، اعضای خانواده او و جامعه تحمیل می کند. سوءمصرف مواد می تواند کارکرد همه اعضای بدن ، خصوصا ًمغز را تحت تأثیر قرار دهد و در روند تشخیص و درمان بیماری های جسمی و روانپزشکی تداخل ایجاد کند. بیماری که سوءمصرف دارد قادر نیست عملکرد شغلی و اجتماعی مناسبی داشته باشد. خیلی اوقات بیماری های روانپزشکی شرایط احساسی و روحی ناخوشایندی ایجاد می کنند و بیمار از مصرف مواد به عنوان راهی برای کسب آرامش استفاده می کند ، در حالی که اگر چه به نظر می رسد این راه موقتاً به او کمک میکند ، اما در واقع سبب بازگشت شدیدتر علائم و عود بیماری زمینه ای می گردد.

مواد غیر مجاز قدیمی تر مثل سیگار ، الکل و مخدر هایی مثل تریاک ، متادون ، ترامادول و هروئین علاوه بر وابستگی جسمی ، وابستگی روانی نیز به همراه دارند . مواد جدیدتر مثل محرک ها ( از جمله شیشه ) که در سالهای اخیر رواج زیادی پیدا کرده اند ، وابستگی جسمی زیادی تولید نمیکنند اما وابستگی روانی شدیدی دارند و به علاوه ، می توانند علائم روانپزشکی خطرناکی مانند پرخاشگری و جنون  در مصرف کننده ایجاد نمایند. این شرایط باعث شده که حتی در مواردی مثل اعتیاد به الکل و مخدرها که داروهایی برای کمک به ترک مصرف مواد وجود دارد ، داروها به تنهایی کافی نباشند و نیاز به درمان های روانپزشکی غیر دارویی مشابه مشاوره های ترک اعتیاد شدیداً احساس می شود. درباره مواد محرک ، تنها روش درمانی مؤثر موجود ، روش های غیر دارویی است ( از جمله درمان به روش “ماتریکس” برای مصرف کنندگان شیشه) .زیرا این جلسات روان درمانی یا مشاوره به بیمار کمک می کنند که بتواند بر وسوسه روانی مصرف آنها غلبه کند و مهارت هایی برای تحمل وسوسه و کنترل رفتار خود بیاموزد.

درمان غیر دارویی بر سه هدف عمده تمرکز دارد:

• اول باید بیمار یک دوره “پیشگیری از عود” بگذراند که طی آن روانپزشک و بیمار بر استرس های روانی و محیطی که منجر به وسوسه و مصرف مواد می شوند ، کار می کنند.
• دوم ، بیمار و روانپزشک بر روی مسائل زمینه ای در سابقه شخصی بیمار ، که سبب شروع و تداوم مصرف شده اند متمرکز می گردند.
• سوم و شاید به عنوان مهمترین بخش درمان ، آنها یک برنامه برای آینده تدوین می کنند که کارهای روزمره ای که برای حفظ پاکی حاصل از درمان لازم است مشخص و انجام  شود.

همه ما ، دور یا نزدیک ، بیمارانی را دیده ایم که بارها اقدام  به ترک سوءمصرف مواد کرده اند و حتی از داروها برای حفظ پاکی کمک گرفته اند اما مجدداً تسلیم وسوسه شده و مصرف را از سر گرفته اند. به همین دلیل است که جلسات مشاوره و روان درمانی ، امروزه به عنوان یک بخش ضروری درمان اعتیاد در نظر گرفته می شود و خوشبختانه روانپزشکان زیادی در این زمینه آموزش دیده و فعالیت می کنند.